De accountant straks beboet?

DE BELASTINGINSPECTEUR kan in de toekomst namelijk ook boe-
tes opleggen aan derden die naar zijn
smaak als zogenaamde ‘medeple-
Vierde tranche Awb
Op 22 juli 2004 is het wetsontwerp Vierde tranche Algemene Wet be-stuursrecht verschenen1 en het is de bedoeling dat de wet in 2008 in wer-king treedt. Het wetsvoorstel bevat een algemene regeling met betrek-king tot de bestuurlijke boeten. Thans zijn de bevoegdheden van bestuursor-ganen tot het opleggen van boeten ge-regeld in een groot aantal afzonderlij-ke wetten die onderling nogal uiteenlopen. Het wetsvoorstel komt tege-moet aan de behoefte tot harmonise-ring van die verschillende regelingen. Opvallend is de mogelijkheid die het wetsontwerp biedt om niet alleen een boete op te leggen aan degene die eenovertreding pleegt, maar ook aan de medepleger.
In het huidige fiscale stelsel kunnen
boetes in de regel alleen maar worden
zelf. Indien de vierde tranche onver-kort van toepassing zal zijn op het be-lastingrecht, zal de belastinginspec-teur straks de mogelijkheid krijgen om in bepaalde gevallen niet alleen aan de belastingplichtige een boete op te leggen, maar daarnaast ook een boete op te leggen aan bijvoorbeeld deaccountant of de adviseur.
Overtreding
De basis voor de (meeste) fiscale boe-
tes is te vinden in de Algemene wet
gers’ kunnen worden aangemerkt.opgelegd aan de belastingplichtigeinzake rijksbelastingen. In deze wet Werkt u samen met belastingplichtigen die bijvoorbeeld onjuist aangifte doen, past u dan goed op. U zou daar binnenkort nog wel eens de rekening voor gepresenteerd kunnen krijgen.
De accountant straks beboet? Susan Koster
In fiscale fraudezaken is niet alleen de belastingplichtige onder-
werp van onderzoek, ook derden, zoals accountants, kunnen als
verdachte worden aangemerkt. Deze derden hebben binnenkort een
extra reden om goed op hun tellen te passen.
‘In het huidige fiscale stelsel kunnen boetes in de regel alleen maar worden opgelegd aan de belastingplichtige zelf.
Accountancynieuws 23 februari 2007 nr 4www.accountancynieuws.nl17
belastingen
wordt een onderscheid gemaakt tus-sen overtredingen en misdrijven (ook
wel genoemd: verzuimen en vergrij-
onderscheid tussen overtredingen en misdrijven en spreekt slechts in alge-mene zin van een overtreding. Voor-dat de inspecteur tot het opleggen van een boete kan overgaan moet er spra-ke zijn van een overtreding. Onder overtreding wordt in het wetsvoor-stel verstaan ‘een gedraging in strijd met het bij of krachtens enig wettelijk voorschrift bepaalde’.2 Onder gedra-ging valt ook een nalaten, zoals bij-voorbeeld het niet doen van een wette-lijk verplichte aangifte. Een gedragingin de wet kan ook aan de hand van het
van Toelichting noemt als voorbeeld artikel 67e Awr waarin is gesteld dat een boete kan worden opgelegd in-dien het aan de opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat een aanslag te laag is vastgesteld.3 Is sprake van een overtreding, dan kan de belastinginspecteur niet alleen de pleger, maar ook de medepleger een boete opleggen.4Medeplegen
Medeplegen doet zich voor als twee of meer personen samen een overtreding (of misdrijf) begaan. Wat ‘medeple-gen’ zo bijzonder maakt, is dat de me-deplegers allemaal strafbaar zijn, ook al hebben ze niet ieder afzonderlijk alle bestanddelen van de strafbaar-stelling vervuld. Als een medepleger samengewerkt heeft met de hoofdda-der ten behoeve van slechts een klein gedeelte van de overtreding, kan hij volledig verantwoordelijk worden ge-acht voor de gehele gedraging.
Voor de uitleg van het begrip medeple-gen moet aansluiting worden gezocht bij het commune strafrecht. Om van medeplegen te kunnen spreken moet in de eerste plaats sprake zijn van een bewuste samenwerking en daarnaast van een gezamenlijke uitvoering. Zo zou de accountant wellicht, naast de belastingplichtige, beboet kunnen worden in situaties waarin een ver-zuim is begaan, zoals bijvoorbeeldhet niet tijdig doen van aangifte. De
aansprakelijkheid kan zich daarnaast gaan uitstrekken op vergrijpen begaan
door de belastingplichtige. Als een ac-
met het indienen van zijn aangifte, en hij weet (of had moeten weten) dat de aangifte onjuist is, dan kan de accoun-tant in de toekomst worden gezien alsmedepleger, en daarvoor afzonderlijk worden beboet. Dit stemt niet bepaald gerust, zeker niet als de inspecteur de hoogte van die boetes gaat afstemmen op de boetes die aan belastingplichti-gen plegen te worden opgelegd. Deze liegen er niet om.
Toename boetes
Bij de totstandkoming van het wets-voorstel is expliciet opgemerkt dat men niet bang hoeft te zijn voor een aanzienlijke uitbreiding van het aan-tal op te leggen bestuurlijke boetes aan anderen dan aan degene tot wie het wettelijk voorschrift zich direct richt. Opgemerkt wordt dat ‘het aan-tal op te leggen boetes niet aanzien-lijk zal stijgen nu vereist is dat bewust wordt samengewerkt en gezamenlijk wordt uitgevoerd’.5 Kennelijk wordt verondersteld dat deze eisen derma-te zwaar zijn, dat medeplegen in de praktijk niet al te snel zal worden aangenomen.
Deze verwachting mag op z’n minst voorbarig worden genoemd nu in het commune strafrecht de uitleg van het begrip medeplegen in de loop van de tijd nu juist enorm is uitgebreid. Van bewuste samenwerking kan al spra-ke kan zijn indien men zich niet uit-drukkelijk heeft gedistantieerd bij de uitvoering van het delict.6 En voor een gezamenlijke uitvoering is in het commune strafrecht al lang niet meervereist dat de pleger en de medeple-
ger beide aan de uitvoering van het de-lict deelnemen. Als de samenwerking
maar ‘nauw en volledig’ is geweest,
pen). Het wetsvoorstel maakt geencountant een cliënt bijvoorbeeld helptkunnen ondersteunende handelin-
gen medeplegen opleveren.7 Indien de uitleg van het bestuursrechtelijke medeplegen eenzelfde ontwikkeling tegemoet gaat, dan zou het aantal op te leggen boetes aan medeplegers wel eens een enorme vlucht kunnen gaan nemen.
Beboeten ‘medeplegers’
Indien de vierde tranche van de Awb van toepassing zal worden verklaard op het belastingrecht, krijgt de In-specteur de bevoegdheid om ‘medeplegers’ te beboeten.
gevolg zijn omschreven. De MemorieDe indieners van het wetsvoorstel
gaan er van uit dat het met het aantal boetes op te leggen aan medeplegers wel mee zal vallen. Gezien de ontwik-keling die het leerstuk van het mede-plegen in het strafrecht heeft doorge-maakt, zou ik daar niet zo zeker van zijn. Wees dus gewaarschuwd indien u samenwerkt met een belastingplichti-ge die over de schreef gaat: u zou daar in de toekomst wel eens diep voor in de buidel kunnen moeten tasten.AnMr. S. Koster is werkzaam als advocate bij Jaeger Advocaten te Amsterdam
‘De indieners van het wetsvoorstel gaan er van uit dat het met het aantal boetes op te leggen aan medeplegers wel mee zal vallen.’1 IIK 2003-2004 29 702 nr. 2 2 Artikel 5.0.1 lid 1
3 IIK 2003-2004 29 702 nr. 3 p. 83.
Uit deze toelichting volgt dat het begrip overtreding in deze wet niet enkel betrekking heeft op de fiscale verzuimen/overtredingen maar ook op de fiscale vergrijpen/misdrijven.
4 Artikel 5.0.1 lid 2
5 IIK 2003-2004 29 702 nr. 3, p. 86
6 Bijv. HR 11 januari 2000, NJ 2000, 28
7 Bijv. HR 28 mei 2002, NJ 203, 142