Help, de FIOD staat voor de deur!

Accountancynieuws 9 maart 2007 nr 5www.accountancynieuws.nl29
zijn controlemedewerkers veelal bij u of
uw cliënt langskomen ter uitoefening
ringsbevoegdheden. Van opsporing is sprake wanneer de verdenking bestaat dat een strafbaar feit is gepleegd. Het verschil tussen beide soorten bevoegd-heden is zeer groot; waar bij een con-trole door de Inspecteur een wettelijke verplichting tot medewerking van de belastingplichtige bestaat, geldt bij op-sporing daarentegen dat een verdachte
niet kan worden gedwongen tot het af-
een strafzaak tegen hem gebruikt kun-nen worden. Opsporings- en controle-bevoegdheden moeten dan ook goed van elkaar worden onderscheiden1. In het navolgende beperk ik mij tot de uitoefe-
ning van opsporingsbevoegdheden.
WAAR EEN belastinginspecteur metInbeslagneming
FIOD-ambtenaren zijn belast met de
opsporing van feiten die bij de belas-
strafzaken, zijn FIOD-ambtenaren ‘te allen tijde’ bevoegd tot inbeslagneming van daarvoor vatbare voorwerpen2. Het belangrijkste voorwerp dat de FIOD-ambtenaren in beslag willen nemen is de administratie van de verdachte. Het is derhalve aan te raden om nooit dos-siers op bureaus en tafels te laten slin-geren, maar om deze te bewaren in af-gesloten kasten. De FIOD-ambtenaren mogen namelijk niet zonder aanwezig-heid of last van de OvJ of RC afgeslo-ten kasten forceren om voorwerpen in
beslag te nemen. Op deze wijze kan in voorkomende gevallen enige tijdwinst worden behaald, die goed gebruikt kan worden voor het raadplegen van een
advocaat.
Toegang
Wanneer de dossiers die de FIOD-amb-tenaar in beslag wil nemen niet voor het grijpen liggen, kan hij om uitlevering daarvan vragen. Hoewel een gebrek aan medewerking aan een dergelijk ambte-lijk bevel strafbaar is en het feit dat met de daadwerkelijke uitlevering soms eni-
van zogenaamde controlebevoegdhe-tingwet strafbaar zijn gesteld. Aan-ge tijd gemoeid is, is een dergelijk uit-den, komt de FIOD in principe langsgezien schriftelijk bewijs een zeer be-leveringsverzoek niet altijd voldoende ter uitoefening van zogenaamde opspo-langrijke functie vervult in fiscaleeffectief. In dat geval zal de FIOD-amb-
tenaar zelf de gevraagde voorwerpen (veelal de administratie) willen door-zoeken en daarom heeft hij de bevoegd-heid om elke plaats te betreden, voor zo-ver dat voor de vervulling van hun taak nodig is4. Zoals gezegd kan de FIOD-ambtenaar niet op eigen houtje afgeslo-ten (dossier)kasten openbreken, maar hij kan tevens niet zonder toestem-ming een woning5 of stelselmatig uw (kantoor)ruimte6 doorzoeken. Uitein-delijk heeft het natuurlijk de voorkeur dat niet de opsporingsambtenaar naar de administratie gaat zoeken, maar dat uzelf de gevraagde stukken aanlevert – indien en voor zover aanwezig – om ‘fishing expeditions’ of ‘toevallige ont-dekkingen’ te voorkomen.
Vragen stellen
leggen van verklaringen die als bewijs inBehoudens de inbeslagneming van
de dossiers die voor het grijpen lig-gen, zullen de FIOD-ambtenaren bij-na altijd ter plekke vragen stellen. Als aan u – of uw cliënt – iets wordt ge-vraagd, is het van groot belang te we-
ten of u wordt aangemerkt als getuige
FIOD staat voor
Help, de de deur!
Igor Thijssen
Een inval van de FIOD komt veelal ongelegen. U en uw clientèle
hebben een volle agenda en willen zo snel mogelijk van een invasie
van FIOD-ambtenaren af. Maar voordat u iets kunt ondernemen,
lijkt het FIOD-optreden zich als een olievlek te verspreiden over de
onderneming van uw cliënt en/of over uw eigen kantoor: er worden
voorwerpen in beslaggenomen en vragen gesteld. Wat zijn uw rech-
ten en verplichtingen als de FIOD onverhoeds voor de deur staat?
‘Het belangrijkste voorwerp dat de FIOD-ambtenaren in beslag willen nemen is de administratie van de verdachte.’
‘Door niets te verklaren, voorkomt u schade als gevolg van onjuiste en onbedoelde verklaringen.’
‘Laat nooit dossiers op bureaus en tafels
slingeren, maar bewaar deze in afgesloten kasten.’
belastingen
AN_0507.indd 2907-03-2007 15:25:45

30www.accountancynieuws.nl9 maart 2007 nr 5 Accountancynieuws

Aanbevolen handelswijze
Om te voorkomen dat er bij u zomaar FIOD-ambtenaren ongestoord en ongezien naar binnen kunnen lopen om op onderzoek uit te gaan, is het aan te raden de ingang af te sluiten en/of de toegang te controleren. De FIOD-ambtenaar zal zich dan vooraf moeten melden (aanbellen of mel-den bij de receptie), de reden van zijn komst moeten opgeven en vragen naar de directie of een contactper-soon. Wanneer vervolgens de direc-tie wordt ingelicht, kan nog vóórdat de FIOD het pand betreedt een advo-caat worden geraadpleegd en alleen onder uitdrukkelijk protest toestem-
ming worden verleend om het kan-toor of bedrijf te betreden. Vraag altijd naar legitimatie van de FIOD-ambtenaren en noteer hun naam en het doel van het bezoek (wat is de verdenking en tegen wie is deze ver-denking gericht?). Probeer zo exact mogelijk vast te stellen wat het doel is van het FIOD-bezoek en wat de status is van alle betrokken perso-nen, ook van uzelf (verdachten of getuigen?). Zolang u geen duide-
lijk antwoord op deze vragen heeft gekregen moet u blijven doorvragen en niets verklaren totdat u een advo-caat heeft gesproken.
1 Voor overgang van controle in opsporing
(zgn. sfeerovergang) zie o.a. W.E.C.A. Valkenburg, Inleiding fiscaal strafrecht (hoofdstuk 5),
Kluwer (studiepockets strafrecht nr 22), derde druk, Deventer 2002.
2 Artikel 81 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen.
3 Ook wanneer de verdachte of derde niet aan het uitleveringsverzoek voldoet of dat de vrees bestaat dat de in beslag te nemen voorwerpen ‘kwijtraken’.
4 Artikel 83 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen.
5 Formaliteiten van de Algemene wet op het binnentreden.
6 Stelselmatige doorzoeking valt niet onder de bevoegdheid van artikel 83 van de AWR, maar wordt aangemerkt als een huiszoeking, vgl. HR 17 maart 1987, NJ 1988,
155 en HR 21 februari 1989, NJ 1989, 631.
belastingen
info@rousch.nlwww.rousch.nl
Wij hebben diverse vacatures voor:
• (Assistent) Accountants • Belastingadviseurs • (Assistent) Controllers
• Arhem• Breda• Eindhoven• Rotterdam• Utrecht
De arbeidsmarktspecialist in Finance & Accounting
• Amsterdam

of als verdachte. Getuigen zijn name-lijk in het geheel niet verplicht om mee te werken aan een FIOD-onderzoek. Sterker nog: de meeste accountants zijn juist contractueel en gedragsrech-telijk verplicht om te zwijgen over za-ken die hun cliënten aangaan, dus ook tegen de FIOD. Getuigen zijn pas voor de rechter verplicht om te verschij-nen en een verklaring af te leggen. Bij-na niemand weet dat. Echter, de FIOD wekt graag de suggestie dat getuigen juist wél verplicht zijn om een verkla-ring af te leggen.
Zwijgrecht
Als u – of uw cliënt – als verdachte wordt aangemerkt, mag u zich beroe-pen op uw zwijgrecht. Als u toch een verklaring aflegt, geldt het adagium dat ‘alles wat u zegt tegen u gebruikt
kan worden’. Misschien denkt u niets
te verbergen te hebben en dat het ge-bruik van het zwijgrecht alleen maar meer verdenkingen oproept. Hoewel dit ongetwijfeld voor de FIOD-amb-tenaar zal gelden, dient u te beseffen dat indien de verdenking blijft voort-duren, er in de toekomstige procedure nog voldoende mogelijkheden komen om eventueel – na beraad met uw ad-vocaat – een afgewogen verklaring af te leggen. Wat echter vaak gebeurt, is dat zelfs volkomen onschuldige mensen door het machtsvertoon van de FIOD in de war raken en daardoor onjuis-te verklaringen afleggen en dat is niet handig. Een dergelijke verklaring kan in een rechtszaak als belastend bewijs-middel tegen u worden gebruikt.
Schade voorkomen
Door niets te verklaren, voorkomt u
schade als gevolg van onjuiste en on-
bedoelde verklaringen. In een later stadium kan altijd nog worden beslist om een verklaring af te leggen. Deze beslissing kan het beste worden geno-men nadat u of uw cliënt met een ad-vocaat heeft gesproken en veelal na-dat het FIOD-dossier is vrijgegeven zodat u tenminste weet welke bewij-zen er tegen u bestaan. Pas dan kan een goed overdachte verklaring wor-den gegeven. Het is zeker niet uitzon-derlijk dat de FIOD zonder verklaring van de verdachte onvoldoende overig bewijs heeft om deze veroordeeld te krijgen. An
Igor Thijssen, Jaeger Advocaten
AN_0507.indd 3007-03-2007 15:25:45